Ποιος είναι υπεύθυνος για τις πρόσφατες καταστρεπτικές δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα (και την υπόλοιπη Νότια Ευρώπη)

(μια σπέσιαλ αναζήτηση των ενόχων)

Παρακαλώ διαβάστε αυτό το άρθρο μέχρι το τέλος για να βρείτε την απάντηση ποιος είναι ο πραγματικός ένοχος

Πρωτοφανής όλεθρος καταστροφής δασών και φύσης

Το 2007 ήτανε ένα πολύ κακό έτος για την Ελλάδα και τη νότια Ευρώπη. Χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών, καλλιεργήσιμου εδάφους και ακόμη και πόλεων και χωριών έγιναν παρανάλωμα πυρός από τις χειρότερες πυρκαγιές που έχουνε γίνει ποτέ. Η απώλεια φυσικών και περιουσιακών πόρων ήταν χωρίς προηγούμενο. Οι πυρκαγιές σάρωναν εκτός ελέγχου και οι πυροσβεστικές υπηρεσίες ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις ανίκανες να τις ελέγξουν. Πολλοί άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους και μερικοί καήκανε ζωντανοί. Περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς καταστράφηκαν για πάντα. Ολόκληρες επαρχίες μετατράπηκαν σε ξυλάνθρακα. Οι κάτοικοι στις περιοχές όπου οι πυρκαγιές χτύπησαν σε απόγνωση τρέχανε να σώσουν τις ζωές τους. Το σοκ της απώλειας ιδιοκτησίας ή της απώλειας συγγενών και αγαπημένων προσώπων ήταν συγκρίσιμο με αυτό ενός πολέμου.

Όλοι μας ζήσαμε συναισθήματα κλονισμού, απόγνωσης και οργής. Κλονισμού για το πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό, απόγνωσης για το πότε και πώς θα τελειώσει και οργής απέναντι στους άγνωστους εμπρηστές και στην ανικανότητα του κράτους και της πυροσβεστικής να ελέγξει τις πυρκαγιές. Αλλά δεν νομίζω ότι είναι δίκαιο να κατηγορούμε την πυροσβεστική υπηρεσία. Έκαναν ότι μπορούσαν και μερικοί θυσίασαν τις ζωές τους επάνω στο καθήκον και ακόμα κι αν υπήρχαν 10 φορές περισσότεροι πυροσβέστες θα είχαν επιτύχει πολύ λίγα.

Διότι αυτές δεν ήταν συνηθισμένες πυρκαγιές. Άρχισαν σε πολλαπλά μέτωπα σε όλες τις περιοχές της χώρας ταυτόχρονα και διαδόθηκαν με πρωτοφανή ταχύτητα καταστρέφοντας τα πάντα στην πορεία τους. Ένα μέτωπο σε μια φάση ήταν 150 χλμ ευρύ. Αυτό έμοιαζε με μια σκηνή από την κόλαση του Dante. Ο περισσότερος κόσμος έριξε την ευθύνη σε οργανωμένες συμμορίες εμπρηστών φανατισμένων που θέλουν να καταστρέψουν τον ίδιο τον πολιτισμό. Η διάθεση του κόσμου ήταν άσχημη. Κάποιος πρέπει να είναι πίσω από όλα αυτά.

Λοιπόν διαβάστε αυτό το άρθρο και θα εκπλαγείτε να μάθετε ότι μπορεί πραγματικά οι εμπρηστές να είναι εσείς. Αλλά ας αρχίσουμε από την αρχή.

Οι Έλληνες και το περιβάλλον

Η σχέση των Ελλήνων με το περιβάλλον περιγράφεται καλύτερα σαν ένας γάμος στα πρόθυρα διαζυγίου. Βασικά για τον μέσο Έλληνα οι περιβαλλοντολογικές ανησυχίες είναι πρόβλημα κάποιου άλλου και είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν οποιονδήποτε εκτός από τους εαυτούς τους για την καταστροφή του. Η πολιτική των αρμόδιων αρχών είναι επίσης να συμμορφώνονται τυπικά με τις ευρωπαϊκές οδηγίες μην κάνοντας όμως τίποτα επί της ουσίας.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι το ζήτημα της ανακύκλωσης. Οι Έλληνες ανακυκλώνουν λιγότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ. Μετά από πίεση και απειλές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι δημοτικές αρχές της Αθήνας εγκατέστησαν διάφορους κάδους ανακύκλωσης σε στρατηγικές θέσεις σε όλο το κέντρο της Αθήνας. Οι κάδοι που ήταν γεμάτοι συνθήματα και πληροφορίες για την ανακύκλωση ήταν πάρα πολύ μικροί για να περιέχουν ικανοποιητική ποσότητα ανακυκλώσιμου υλικού.

Ήταν κάδοι συνδυασμένων χρήσεων που έχουν θέσεις για χαρτί, γυαλιά – χρωματιστά και διαφανή – και άλλα υλικά. Χρησιμοποίησα πρόσφατα έναν από τους κάδους στην περιοχή μου για να ξεφορτωθώ ένα μεγάλο πακέτο παλαιών εφημερίδων για να διαπιστώσω όμως ότι ο κάδος γέμισε ενώ είχα μόνο καταφέρει να βάλω μέσα τα δύο τρίτα των εφημερίδων. Μετά άκουσα ότι αυτή η άσκηση ήταν χάσιμο χρόνου. Προφανώς οι εγκαταστάσεις ανακύκλωσης δεν είναι έτοιμες, ή τα χρήματα για να λειτουργήσουν δεν είναι διαθέσιμα. Επομένως οι κάδοι εκκενώνονται με τα υπόλοιπα σκουπίδια τελειώνοντας στον δημοτικό σκουπιδότοπο. Θα μπορούσα να είχα γλυτώσει από την όλη προσπάθεια.

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι επίσης μια ξένη ιδέα για τους Έλληνες. Βέβαια φανερώθηκε με καταστρεπτική επίδραση αυτό το καλοκαίρι αλλά αυτοί δεν είναι καθόλου υπεύθυνοι. Ο μέσος Έλληνας χρησιμοποιεί το αυτοκίνητό του κατά προτίμηση οποιουδήποτε άλλου μέσου συγκοινωνίας παρόλο που οι δημόσιες συγκοινωνίες είναι πραγματικά αρκετά καλές και φτηνές (αντίθετα από μέρη όπως το Λονδίνο όπου είναι κακές και πολύ ακριβές). Εάν δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα αυτοκίνητά τους, οι Έλληνες θα φωνάξουν ένα ταξί. Οι Έλληνες θα οδηγήσουν 100 μέτρα για να αγοράσουν τσιγάρα από το περίπτερο στην πλατεία καταλήγοντας με δύο φορές περισσότερους λόγους να πάθουν καρδιοπάθεια. Θα μεταφέρουν με αυτοκίνητο τα παιδιά τους στο σχολείο ακόμα κι αν είναι μόνο 300 μέτρα μακριά, αποτρέποντας τα από το περπάτημα ή την ποδηλασία, με πολλά παιδιά να πάσχουν από παχυσαρκία λόγω έλλειψης άσκησης.

Οι Έλληνες θα αφήσουν το θερμοσίφωνο αναμμένο 24 ώρες την ημέρα όταν έχει καύσωνα και η μόνη ανακούφιση είναι ένα κρύο ντους. Το χειμώνα θα ανάψουν την κεντρική θέρμανση όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι μόνο 15-16 βαθμοί και ενώ αφήνουν τα παράθυρα ανοικτά.

Εάν τους μιλήσεις για ανακύκλωση προκαλείς την περιφρόνηση και τον εμπαιγμό. Η ανακύκλωση δεν είναι για αυτούς είναι για άλλους να την πραγματοποιήσουν. Τα σκουπίδια είναι ακριβώς αυτό, σκουπίδια, αρκεί να μην πετιούνται έξω από την μπροστινή τους πόρτα όπως συμβαίνει αρκετά συχνά.

Δεν γκρινιάζω. Όλα αυτά είναι πάρα πολύ σχετικά όπως θα δείτε κατωτέρω

Τι είναι φωτιά και πώς συμβαίνει;

Η φωτιά είναι μια χημική αντίδραση. Είναι η οξείδωση δηλαδή η αντίδραση του οξυγόνου από τον αέρα με ένα καύσιμο βασισμένο στον άνθρακα - υλικά όπως το ξύλο, η βενζίνη - για να παράγει κυρίως διοξείδιο του άνθρακα, υδρατμό και θερμότητα.

Η έναρξη μιας φωτιάς δεν είναι εύκολη και πολλοί παράγοντες πρέπει να είναι σωστοί, όπως μπορεί να πιστοποιήσει όποιος έχει προσπαθήσει να ανάψει μια σχάρα για να ψήσει μπριζόλες. Η ρίψη ενός αναμμένου σπίρτου σε ένα σωρό ξύλα σπάνια λειτουργεί. Πολύ λιγότερο το να ρίξεις ένα αναμμένο τσιγάρο. Για να ανάψει μια φωτιά χρειάζεται μια πηγή ανάφλεξης, όπως ο σπινθήρας που παράγεται με το χτύπημα ενός σπίρτου, ένα αναφλέξιμο υλικό, όπως ο φώσφορος στην άκρη του σπίρτου ή το βουτάνιο στον αναπτήρα σας. Αυτά θα παράγουν τη φλόγα από τον σπινθήρα και θα την μεταφέρουν στο προσάναμμα που θα μπορούσε να είναι χαρτιά, ξερά κλαδιά, βενζίνη, firelighters (είδος στερεάς παραφίνης), δηλαδή υλικά που μπορούν εύκολα να στηρίξουν μια φλόγα.

Πρέπει έπειτα να διατηρήσετε αυτήν την φλόγα για αρκετό χρόνο έτσι ώστε να θερμανθεί το γειτονικό ξύλο σε μια αρκετά υψηλή θερμοκρασία και να αρχίσει να παράγει αέρια που είναι καύσιμα και παράγουν πιο πολύ θερμότητα και μια μεγαλύτερη φλόγα. Υπό τον όρο ότι το ξύλο έχει ζεσταθεί αρκετά η φωτιά θα είναι αυτό-στηριζόμενη και η αντίδραση μπορεί να συνεχιστεί με τη θέρμανση του υπόλοιπου ξύλου, το οποίο εκπέμπει περισσότερα αέρια κλπ. Όταν τα αέρια εξαντλούνται το ξύλο μετατρέπεται σε ξυλάνθρακα που καίει τον υπόλοιπο άνθρακα σε μια αντίδραση στερεού-αερίου η οποία δίνει πολύ μεγαλύτερες θερμοκρασίες (πάνω από 800 βαθμούς Κελσίου). Όταν φθάσετε σε αυτό το σημείο είναι πολύ πιο δύσκολο να τεθεί η φωτιά υπό έλεγχο με μικρά ποσά νερού επειδή με την επαφή με τον πυρακτωμένο ξυλάνθρακα το νερό θα εξατμιστεί αμέσως σπέρνοντας τον ξυλάνθρακα γύρω χωρίς να σβήσει την φωτιά. Χρειάζεται πολύ νερό για να σβήσει η φωτιά σε αυτή την περίπτωση.

Η ιστορία των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα (και αλλού)

Οι δασικές πυρκαγιές δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Είναι γνωστό ότι οι προϊστορικοί μας πρόγονοί τις παρατήρησαν στην φύση και τις χρησιμοποίησαν για να καθαρίσουν δάση και θάμνους ώστε να τα μετατρέψουν σε λιβάδια για τα κοπάδια τους. Οι πυρκαγιές δασών ή θαμνωδών εκτάσεων συμβαίνουν φυσικά χωρίς ανθρώπινη συμμετοχή και αυτό είναι ευρέως γνωστό σε μερικές περιοχές του κόσμου, πχ. δυτική ακτή της Αμερικής, Αυστραλία, Αφρική κλπ. Η ανάφλεξη οφείλεται κυρίως σε κεραυνούς, ή άλλες άγνωστες αιτίες. Το περιβάλλον προσαρμόζεται στις πυρκαγιές και πολλά φυτά ξανά-βλασταίνουν ή ορισμένα δέντρα μπορούν να επιζήσουν τις πυρκαγιές όπως πχ. τα δάση redwood στις ΗΠΑ. Μάλιστα μερικοί σπόροι είναι γνωστό ότι βλασταίνουν μόνο αφού έχει περάσει μια πυρκαγιά μέσα από ένα δάσος.

Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα πήραν μια νέα μορφή από τα μέσα της δεκαετίας του 60 μέχρι την δεκαετία του '70 όταν ένας αριθμός από σκόπιμα αναμμένες πυρκαγιές έπληξαν το περιβάλλον γύρω από την Αθήνα. Αυτές αποδόθηκαν σε άκρο-δεξιές εγκληματικές συμμορίες που εργάζονταν για τους οικοπεδοφάγους που επιθυμούσαν να από-ταξινομήσουν το δασικό έδαφος για την αστική ανάπτυξη. Πέτυχαν τον σκοπό τους. Οι κυβερνήσεις της εποχής είτε λόγω απραξίας, συνενοχής η ανικανότητας δεν κυνήγησαν ποτέ τους δράστες και λίγοι, εάν οποιοσδήποτε, πιάστηκαν ή εδιώχθησαν. Οι οικοπεδοφάγοι αποκόμισαν μεγάλα κέρδη. Αυτή η εγκληματική δραστηριότητα έμεινε στην ψυχή των Ελλήνων που συνήφθησαν έπειτα όλες τις πυρκαγιές ως αποτέλεσμα της κερδοσκοπίας οικοπεδοφάγων σε αποκλεισμό οποιασδήποτε άλλης αιτίας. Εν τούτοις, παρά την αγανάκτηση και τον θυμό, αυτό δεν εμπόδισε καθόλου την από-ταξινόμηση του δασικού εδάφους και πολλοί Έλληνες αγόρασαν οικόπεδα σε καμένο δασικό έδαφος και έχτισαν τα σπίτια σε αυτά ενώ ήξεραν ότι οι ενέργειές τους αυτές θα τροφοδοτούσαν περισσότερο αυτήν την εγκληματική δραστηριότητα. Είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας "αυτό είναι αλλουνού πρόβλημα" όταν συγκρούονται τα προσωπικά συμφέροντα με εκείνα του κοινωνικού συνόλου και του περιβάλλοντος που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία.

Μια άλλη γνωστή αιτία των πυρκαγιών είναι φυσικά ατυχήματα και αμέλεια. Οι πρωταρχικές πηγές αυτών των πυρκαγιών είναι καθαρισμός αγρών, κάψιμο σκουπιδιών ή φωτιές κατασκηνωτών που ξέφυγαν εκτός ελέγχου. Υπάρχει φυσικά το πρόβλημα του αναμμένου τσιγάρου που κάποιος πέταξε από το παράθυρο αυτοκινήτου αλλά αμφιβάλλω προσωπικά ότι είναι πολύ αξιόπιστο ως αιτία πυρκαγιών. Εν τούτοις προς το τέλος της δεκαετίας του '70 ξεκίνησε μια εκστρατεία για την προστασία των δασών μας στην Ελλάδα και ήταν επιτυχής στο να βελτιώσει την πληροφόρηση στους κινδύνους φωτιάς κοντά σε δάση στους θερινούς μήνες. Ταμπέλες τοποθετήθηκαν επάνω στους δρόμους που οδηγούν σε δάση και μια εκστρατεία στην τηλεόραση προώθησε το μήνυμα "προστατεύσατε το πράσινο που παράγει το οξυγόνο μας". Πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα λειτούργησε και ο κόσμος το κατάλαβε.

Κατόπιν στις αρχές της δεκαετίας του '80 οι πυρκαγιές άρχισαν πάλι αλλά ήταν διαφορετικές. Εξαπλωμένες σε όλη την Ελλάδα έκαψαν μεγάλες περιοχές δασών μακρυά από οποιαδήποτε αστική περιοχή έτσι ώστε ο εμπρησμός για το κέρδος και την οικοπεδοφαγία ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί ως αιτία. Αυτό φυσικά δεν έπεισε κανέναν ότι η αιτία θα μπορούσε να είναι τίποτα άλλο εκτός από κερδοσκοπία οικοπεδοφάγων. Ήταν η ίδια παλαιά ιστορία. "Κάποιος βάζει τις πυρκαγιές έτσι πρέπει να είναι κάποιου είδους συνωμοσία". Οι Έλληνες τρελαίνονται για θεωρίες συνωμοσίας. Οι θεωρίες συνωμοσίας τους απαλλάσσουν από κάθε συμμετοχή και έτσι δεν χρειάζεται να πάρουν καμία ευθύνη. Όπως με κάθε άλλο κακό στην κοινωνία φταίει η κυβέρνηση, ή οι καπιταλιστές, ή το ΝΑΤΟ, ή οι Αμερικάνοι, ή το παρακράτος που είναι κάποιο είδος κυρίαρχης μαφίας που φροντίζει για τα συμφέροντα των πλουσίων και ισχυρών (ποιοι είναι ακριβώς αυτοί οι πλούσιοι και ισχυροί δεν έχω ιδέα)

Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση ήταν ότι οι πυρκαγιές σχεδόν αποκλειστικά συνέβαιναν κατά τη διάρκεια της περιόδου διακοπών Αυγούστου όταν φυσούσαν τα μελτέμια, εποχιακοί βορινοί άνεμοι που φυσούν στο Αιγαίο, που φθάνουν σε δύναμη 7-9 στην κλίμακα Beaufort (30-50 μίλια/ώρα). Κατά συνέπεια οι πυρκαγιές όταν αρχίζανε γρήγορα επεκτείνονταν πριν ειδοποιηθεί η πυροσβεστική και πριν να έχει τον χρόνο να αποκριθεί. Αλλά οι υπηρεσίες πυρόσβεσης έβαζαν μια γενναία προσπάθεια. Πολλές πυρκαγιές ελέγχθηκαν κυρίως χρησιμοποιώντας τα πρόσφατα αποκτηθέντα πυροσβεστικά υδροπλάνα και την γενναιότητα και επαγγελματισμό των πληρωμάτων της πυροσβεστικής, που ενισχύθηκαν συχνά από το στρατό και ντόπιους. Άλλες πυρκαγιές συνέχισαν να καίνε εκτός ελέγχου έως ότου δεν έμεινε τίποτα άλλο να κάψουν. Δυστυχώς η επικρατούσα προκατάληψη ότι οι πυρκαγιές όλες ξεκινάνε σκόπιμα από κάποιον ή είναι αποτέλεσμα ατυχήματος σήμαινε ότι καμία προσπάθεια δεν έγινε στην έρευνα των πραγματικών αιτιών των πυρκαγιών και η συνηθισμένη έκθεση πραγματογνώμων ήταν ότι κάποια δοχεία βρέθηκαν στην περιοχή, μετά από την πυρκαγιά, επομένως κάποιος περιέλουσε τα δέντρα με βενζίνη και τους έβαλε φωτιά. Προκαλώ οποιονδήποτε που πάει βόλτα σε οποιαδήποτε ελληνική δασική περιοχή να κοιτάξει γύρω του και θα βρει χιλιάδες πεταμένους τενεκέδες, μπουκάλια, πλαστικές σακούλες και κιβώτια. Αυτή δεν είναι αξιόπιστη απόδειξη εμπρησμού που αξίζει περισσότερο από το χαρτί στο οποίο γράφτηκε.

Εν τούτοις οι πυρκαγιές συνέχισαν. Όπως ένα ραντεβού με το διάβολο κάθε καλοκαίρι κατά τη διάρκεια της εποχής των μελτεμιών η Ελλάδα καιγόταν. Είναι ενδιαφέρον ότι οι πυρκαγιές άρχιζαν πάντα όχι μακριά από ένα χωριό ή μια πόλη και επεκτείνονταν γρήγορα προς την διεύθυνση που φυσούσε ο άνεμος έως ότου ελέγχονταν ή συνέχιζαν την πορεία τους. Κατά μέσον όρο 10-20 πυρκαγιές εμφανίζονταν κάθε χρόνο, κάποιες μεγάλες, μερικές μικρές. Οι Έλληνες έμαθαν να ζουν με τις πυρκαγιές. Κανένας δεν παρατήρησε ότι στην πραγματικότητα πολύ ελάχιστη εάν οποιαδήποτε κερδοσκοπία οικοπεδοφαγίας προέκυψε από αυτές τις πυρκαγιές. Όποιος επισκέπτεται την επαρχία μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει τα μαυρισμένα δάση των πεύκων ακόμα και 10-15 έτη μετά από μια πυρκαγιά που διαδίδεται ανάμεσα τους. Το δάσος αναγεννιέται συνήθως και νέα δέντρα βλαστίζουν αλλά προσωπικά δεν έχω δει πολλή ανοικοδόμηση εκτός γύρω από την Αθήνα σε περιοχές που ήταν μία φορά δάσος. Τότε πού είναι το κίνητρο για τον εμπρησμό;

Το πιστόλι που καπνίζει

Σκουπίδια που εσύ και εγώ πετάμε στον γειτονικό κάδο απορριμάτων καταλήγουν στον τοπικό δημοτικό σκουπιδότοπο η χωματερή όπως συνήθως καλείται στα ελληνικά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕ υπάρχουν περίπου 2600 τέτοιες ήμι-παράνομες χωματερές στο σύνολο της Ελλάδας. Είναι ευθύνη των δημοτικών αρχών να διαχειρίζονται και να επεξεργάζονται τα σκουπίδια αλλά συνήθως το μόνο που κάνουν είναι απόρριψη στην χωματερή και καμιά φορά τα καλύπτουν με χώμα. Εν τούτοις ο πραγματικός αριθμός τους είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που αναφέρεται ανωτέρω. Υπολογίζω ότι υπάρχουν περισσότεροι από 10000 σκουπιδότοποι στο σύνολο της Ελλάδας, μερικοί από αυτούς σε ιδιωτική γη άλλοι σε δημόσιο έδαφος. Μερικοί εγκαταλείπονται και κανένας δεν ξέρει ή φροντίζει για την ύπαρξή τους. Τα σκουπίδια μπορούν να πεταχτούν σχεδόν χωρίς κανένας να το πάρει χαμπάρι. Συνήθως οι σκουπιδότοποι είναι κοντά ή μέσα σε δάση ή αγρούς. Πάντα είναι αρκετά μακριά από τις αστικές περιοχές για να αποτρέπεται η δυσωδία από το να φτάνει στις ευαίσθητες μύτες των κατοίκων. Για να παραφράσω την (αγγλική) παροιμία "μακριά από τη μύτη, μακριά από την συνείδηση".

Πολλές τέτοιες χωματερές εγκαθίστανται σε κοιλάδες βαθιά μέσα σε φαράγγια που περιβάλλονται από όμορφα δάση πεύκων. Είναι σαν η ομορφιά του τοπίου μπορεί μόνο να βελτιωθεί με λίγη ρίψη σκουπιδιών. Οι απειλές ή οι ταμπέλες που προειδοποιούν ενάντια στην πρακτική ρίψης σκουπιδιών δεν φαίνονται να έχουν οποιαδήποτε επίδραση. Η πρακτική ρίψης σκουπιδιών είναι ένα Θείο δικαίωμα για τους Έλληνες όπως φαίνεται. Και εξ’ άλλου, ποιος βλάπτεται από λίγα σκουπίδια στην πλευρά ενός χωματόδρομου μακρυά από το βλέμμα οποιουδήποτε;

Η Ελλάδα είναι μια πολύ ορεινή χώρα με κοιλάδες, φαράγγια, και μέρη εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Σε μια καυτή θερινή ημέρα όταν βλέπετε το όμορφο αυτό τοπίο από τη θάλασσα ή από μια κορυφή βουνού αυτό που σας κεντρίζει, εάν είστε λίγο παρατηρητικοί, είναι μικρές στήλες καπνού σε μεγάλη απόσταση. Εάν πλησιάσετε βλέπετε ότι ο καπνός και η σκόνη προέρχονται από κάποια χωματερή. Φαίνεται αθώα και αβλαβής και σκέφτεστε ότι κάποιος θα το ξέρει αυτό; Κάποιος πρέπει να προειδοποιηθεί που η χωματερή τους καίει σιγά-σιγά; Σίγουρα την παρακολουθούν η μήπως όχι;

Οι χωματερές που εγκαθίστανται στις απότομες πλαγιές βουνών, και μερικά βουνά στην Ελλάδα είναι πράγματι πολύ απόκρημνα, αποτελούν λίγο κίνδυνο δεδομένου ότι η βλάστηση εκεί είναι αραιή. Εκείνες όμως που εγκαθίστανται στα φαράγγια που περιβάλλονται από τις δασώδεις πλαγιές είναι μια διαφορετική ιστορία. Επιπλέον τις τελευταίες είναι δύσκολο να τις δεις εκτός αν είσαι κυριολεκτικά από πάνω τους.

Στις αρχές της δεκαετίας του '80 είχα κατασκηνώσει με φίλους στην Σάμο. Νοίκιασα ένα παπάκι και έκανα βόλτες. Περνώντας μια γέφυρα πάνω από ένα απότομο φαράγγι ήρθα πρόσωπο με πρόσωπο με την τοπική χωματερή. 50 μέτρα πιο κάτω είδα σκουπίδια εν αφθονία, σωρούς από πλαστικές σακούλες απορριμμάτων, γυαλιά, πλαστικά μπουκάλια, χαρτιά, κονσερβοκούτια, το συνηθισμένο μείγμα. Και στη μέση όλου αυτού του θλιβερού θεάματος μια μικρή στήλη καπνού. Καμία φλόγα, μόνο καπνός. Όντας το συνειδητοποιημένο είδος του πολίτη ανησύχησα αμέσως ειδικά όταν παρατήρησα ότι οι πλαγιές του φαραγγιού ήταν γεμάτες με θάμνους και θυμάρι που ως γνωστόν μπορούν να πιάσουν φωτιά πολύ εύκολα. Έτσι οδήγησα το παπάκι μου όσο πιο γρήγορα μπορούσα στο κοντινό χωριό, όπου έμενα, και πήγα στο καφενείο όπου οι ντόπιοι έπαιζαν τάβλι. Μπήκα στο καφενείο και φώναξα στην κορυφή της φωνής μου "ο σκουπιδότοπος σας καπνίζει και μπορεί σύντομα να πιάσει φωτιά, πάμε να τον βρέξουμε με νερό τώρα". Έχοντας ενοχλήσει την ιερή ησυχία ή την χαζομάρα των ντόπιων, αντιμετώπισα πρώτα 5 δευτερόλεπτα νεκρικής σιγής, κατόπιν χαχανητά και κατόπιν ένας ηλικιωμένος κύριος πήρε τον λόγο και είπε. "Α αυτό καπνίζει πάντα, δεν υπάρχει πρόβλημα, πήγαινε στην ευχή του Θεού". Δύο ημέρες αργότερα το μελτέμι άρχισε και ξύπνησα το πρωί στις 10 με το φρικτό θέαμα του βουνού να καίγεται προς την κατεύθυνση της χωματερής. Η πυρκαγιά πήδησε γρήγορα στην άλλη πλευρά του βουνού και άρχισε να έρχεται με ταχύτητα προς το μέρος όπου στεκόμουν. Ένα μικρό κλιμάκιο από στρατιώτες με σχεδόν τίποτα άλλο εκτός από φτυάρια και μερικοί πυροσβέστες προσπαθούσαν να προστατεύσουν το χωριό και ένα πυροσβεστικό υδροπλάνο πετούσε κάθε τόσο ρίχνοντας νερό στο μέτωπο τις πυρκαγιάς. Τελικά κατάφεραν μέχρι το βράδυ να την σταματήσουν αλλά παρά τις παρακλήσεις μου να πάμε να βρέξουμε τις παραμένουσες πυρακτωμένες εστίες (στάδιο ξυλάνθρακα) κανένας δεν θέλησε να ενοχληθεί. Έτσι το επόμενο πρωί με τον αέρα να φυσάει άγρια η πυρκαγιά αναζωπυρώθηκε πάλι. Σε τρεις ημέρες η μισή Σάμος κάηκε και χάθηκαν και μερικές ζωές συμπεριλαμβανομένου ενός γενναίου νεαρού πυροσβέστη.

Μόλις πάρει μια πυρκαγιά και αρχίσει να επεκτείνεται γρήγορα εκτός ελέγχου λόγω των ισχυρών ανέμων είναι δύσκολο να εξακριβωθεί που άρχισε. Εντούτοις, στις λίγες περιπτώσεις που μάρτυρες ήταν σε θέση να δουν την πυρκαγιά στην αρχή της και ειδοποίησαν τις αρχές ή έδωσαν συνέντευξη αργότερα, συχνά αναφέρουν ότι η πυρκαγιά άρχισε σε ή κοντά στην τοπική χωματερή. Αυτό είναι από άρθρα εφημερίδων που έχω διαβάσει. Αλλά έπειτα ποιος, παρά ένας πτωχός τω πνεύματι, μπορεί να βάλει δύο και δύο μαζί και να υποθέσει ότι οι περισσότερες εάν όχι άλλες οι πυρκαγιές δεν αρχίζουν στις χωματερές. Ξέρουμε ποιοι βάζουν τις πυρκαγιές. Είναι οι εμπρηστές και τα αφεντικά τους οι οικοπεδοφάγοι!!

Γιατί και πώς ξεκινάει μια πυρκαγιά σε μια χωματερή σκουπιδιών και πώς εξελίσσεται για να γίνει ο φλογερός δράκος που καίει τα δάση μας

Φοβάμαι ότι δεν μπορώ να εξηγήσω αυτό χωρίς προσφυγή σε κάποιες απλές αρχές φυσικοχημείας. Είναι πραγματικά απλές και δεν χρειάζεστε έναν δίπλωμα πανεπιστήμιου θετικής κατεύθυνσης για να τα καταλάβετε. Λοιπόν, ας εξετάσουμε μια χωματερή. Φανταστείτε μια κατακόρυφο τομή μέσα σε ένα φαράγγι γεμάτο σκουπίδια. Πλαστικές σακούλες γεμάτες υπολείμματα τροφίμων, κονσερβοκούτια, χαρτιά, γυάλινα και πλαστικά μπουκάλια, μέταλλα, κούτες συσκευασίας ακόμα και χαρτί τουαλέτας με ακαθαρσίες (ζητώ συγγνώμη). Όλα αυτά που πετάμε στην πολιτισμένη κοινωνία και φυσικά μπάζα, ξύλα οικοδομών, παλιά έπιπλα, παλιά στρώματα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων κλπ....

Δεδομένου ότι τα σκουπίδια συσσωρεύονται από πάνω ο σωρός συμπιέζεται και τα από κάτω στρώματα του σωρού σκουπιδιών χάνουν την επαφή με τον εξωτερικό κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι δεν εκτίθενται πλέον στο οξυγόνο του αέρα. Υπολογίζω ότι αυτό συμβαίνει κατά προσέγγιση κάτω από βάθος 1.5 έως 2 μέτρα αλλά μπορεί να κάνω λάθος. Υπό αυτές τις συνθήκες τα έντομα σκουλήκια και σε άλλες παρόμοιες μορφές ζωής δεν μπορούν να επιζήσουν αλλά τα βακτηρίδια μπορούν. Ένας ειδικός τύπος βακτηριδίων, "αναερόβια βακτηρίδια". Αυτά τα πλάσματα είναι παντού, σε αδρανή μορφή και αναπτύσσονται όπου δεν υπάρχει καθόλου οξυγόνο. Αγαπάνε το ζεστό και υγρό περιβάλλον και αναπτύσσονται τρώγοντας κάθε κομμάτι της οργανικής ουσίας που βρίσκουν πολλαπλασιαζόμενα σε δισεκατομμύρια. Γρήγορα και μεθοδικά αφομοιώνουν τα υπολείμματα τροφών, τα χαρτιά τουαλέτας, τους νεκρούς αρουραίους, οτιδήποτε είναι εκεί σε αυτόν τον σκοτεινό, σαπρό, φρικτό σωρό των σκουπιδιών κάτω από το επίπεδο όπου το οξυγόνο μπορεί να διαπεράσει. Μετασχηματίζουν το οργανικό μέρος των σκουπιδιών αργά σε λίπασμα και αέρια (αλλά δεν μπορούν να αφομοιώσει το πλαστικό, τα μέταλλα, το γυαλί κλπ.). Το περισσότερο από το αέριο που εκλύεται έξω είναι μεθάνιο, το ίδιο αέριο σαν αυτό που ονομάζουμε φυσικό αέριο αλλά υπάρχουν και άλλα όπως οι μερκαπτάνες που είναι υπεύθυνα για τις φρικτές μυρωδιές. Το μεθάνιο είναι αέριο ιδιαίτερα εύφλεκτο πιο πολύ και από τη βενζίνη ή οποιωνδήποτε άλλο υδρογονάνθρακα και επί πλέον αν αναμιχθεί με τον αέρα μπορεί να είναι και εκρηκτικό. Aχά επί τέλους έχουμε κάτι εδώ τελικά, σας ακούω να λέτε. Μάλλον όχι διότι το μεθάνιο εκλύεται έξω αργά και πρέπει να βγει στην επιφάνεια βρίσκοντας την πορεία λιγότερης αντίστασης μεταξύ των κορυφαίων και μέσων στρωμάτων των σκουπιδιών. Αλλά εκεί είναι συνεχώς και είναι φοβερά εύφλεκτο.

Επάνω από το επίπεδο αναερόβιας χώνευσις το οξυγόνο είναι διαθέσιμο και άλλες μορφές ζωής μπορούν να υπάρξουν. Οι προ νύμφες εντόμων, κατσαρίδες, σκουλήκια, αρουραίοι (κοντά στην επιφάνεια μόνο αυτοί) μπορούν να φάνε τις οργανικές ουσίες και να αναπτυχθούν. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της αφομοίωσης γίνεται πάλι από βακτηρίδια μιας διαφορετικής κατηγορίας. "Αερόβια βακτηρίδια". Αυτά τα βακτηρίδια αναπνέουν τον αέρα και αφομοιώνουν τα τρόφιμα λίγο όπως εμείς αντιδρώντας τα με οξυγόνο και αναδύοντας νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Ουσιαστικά αυτό είναι αργή καύση χωρίς φλόγα αλλά όχι χωρίς θερμότητα. Θερμότητα παράγεται από αυτήν την διαδικασία και δεδομένου ότι κατά το μεγαλύτερο μέρος της είναι παγιδευμένη και αργεί να βγει έξω αυτό τείνει να θερμάνει την αφομοιωνόμενη μάζα μερικούς βαθμούς πάνω από την θερμοκρασία περιβάλλοντος. Αλλά εδώ υπάρχει μια διαφορά με την αναερόβια χώνευση. Η αερόβια αποσύνθεση επιταχύνεται καθώς η θερμοκρασία αυξάνει και εάν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι υψηλότερη από 35 βαθμούς επιταχύνεται πολύ. Τα σκουπίδια αρχίζουν να μαγειρεύονται και εάν υπάρχει αρκετό οξυγόνο που να φθάνει στα βακτηρίδια, δεν είναι απίθανο η θερμοκρασία να φθάσει, κάτω από ευνοϊκούς όρους στους 60 ή ακόμα και 70 βαθμούς. Σε αυτήν την θερμοκρασία οι διαλύτες που τυχόν υπάρχουν μέσα σε πεταμένα δοχεία χρωμάτων ή καλλυντικών ή νέφτι (πολύ εύφλεκτο) εξατμίζονται. Επίσης το μεθάνιο που εκλύεται από τα κάτω στρώματα θερμαίνεται επίσης και είναι πιθανότερο να πιάσει φωτιά. Σε μια θυελλώδη ημέρα η αναταραχή πέρα από τη χωματερή θα βοηθήσει τη διάχυση του οξυγόνου κατευθείαν στο στρώμα πέψης. Ακόμα όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Χρειαζόμαστε ακόμα μια πηγή ανάφλεξης. Πού είναι η πηγή ανάφλεξης;

Μερικοί έχουν πει ότι τα πεταμένα γυαλιά είναι υπεύθυνα. Ένα μπουκάλι με ένα στρογγυλό πάτο θα μπορούσε να διαμορφώσει έναν φακό και μέσω των ακτίνων του ήλιου ένα παρακείμενο κομμάτι χαρτί μπορεί να αρχίσει να καίγεται εάν βρίσκεται στην εστίαση των ακτίνων του ήλιου. Καλή άποψη αλλά δεν την πιστεύω. Εάν οι φακοί και ο ήλιος ήταν υπεύθυνοι θα έπρεπε να είχαμε πυρκαγιές στις ηλιόλουστες ημέρες του χειμώνα και δεν έχουμε. Υπάρχουν πολλές ηλιόλουστες μέρες τον χειμώνα στην Ελλάδα, γιατί δεν έχουμε καμία πυρκαγιά τότε. Όχι ο ένοχος δεν είναι το γυαλί είναι κάτι άλλο. Ο πραγματικός ένοχος είναι η ΣΤΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΈΡΓΕΙΑ. Πώς συμβαίνει αυτό εξηγώ κατωτέρω.

Το κορυφαίο στρώμα της χωματερής εκτίθεται στις ακτίνες του ήλιου. Με τη θερμότητα και την ακτινοβολία όλο το υλικό εκεί αποξηραίνεται. Καθόλου υγρασία σημαίνει ότι τα βακτηρίδια δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν καθόλου. Άλλοι οργανισμοί όμως όπως τα έντομα, αρουραίοι μπορούν ακόμα να επιζήσουν και σκάβοντας μέσα στον σωρό να φάνε τις οργανικές ουσίες αλλά αυτοί δεν συμβάλλουν σημαντικά στη θερμότητα. Όμως, τα ξηρά υλικά τα περισσότερα από τα οποία είναι κακοί αγωγοί της ηλεκτρικής ενέργειας (ξύλο, χαρτί, γυαλί, πλαστικό) μπορούν να πάρουν ηλεκτρικά φορτία μέσω της τριβής το ένα με το άλλο ειδικά σε μια θυελλώδη ημέρα που ενισχύει την κίνηση στο κορυφαίο στρώμα. Η έλλειψη υγρασίας σημαίνει χαμηλή αγωγιμότητα και τα στατικά φορτία μπορούν να αυξηθούν και να γίνουν αρκετά μεγάλα (χιλιάδες βολτ) παράγοντας μικρούς σπινθήρες. Αυτό είναι ένα πολύ γνωστό φαινόμενο. Εάν βγάλετε το πουλόβερ σας σε ένα ξηρό σκοτεινό δωμάτιο βλέπετε μια αίγλη καθώς μικροί σπινθήρες σχηματίζονται μεταξύ αυτού και των εσωρούχων σας. Αυτοί οι σπινθήρες (στην χωματερή) είναι επαρκείς για να ανάψουν κάτι πολύ εύφλεκτο όπως το αναβλύζον μεθάνιο αέριο και να παράγουν μικρές φλόγες που στην σειρά τους θα μπορούσαν να ανάψουν τους εξατμιζόμενους διαλύτες. Με τη σειρά τους αυτές οι φλόγες θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε κάτι στερεό όπως χαρτιά, κλαδίσκους, πλαστικά που είναι αποξηραμένα και ζεστά στο κορυφαίο στρώμα της χωματερής.

Ας κάνουμε μια σύντομη επανάληψη: Το μεθάνιο που παράγεται από την αναερόβια χώνευση στα κατώτερα στρώματα του σωρού των σκουπιδιών αναβλύζει μέσω των μέσων στρωμάτων, που θερμαίνονται και από την θερμότητα του περιβάλλοντος και την αερόβιας αποσύνθεσης παρουσία οξυγόνου και αναμιγνύεται με τους διαλύτες που εξατμίζονται μέσω του ίδιου μέσου στρώματος λόγω της θερμότητας. Στην επιφάνεια τα αποξηραμένα σκουπίδια που ανακατώνονται από τον αέρα παράγουν μικρούς σπινθήρες που είναι σε θέση να αναφλέξουν τα εύφλεκτα αέρια και εάν η φλόγα είναι συνεχής, να την μεταφέρουν στα εύφλεκτα στερεά στο επάνω στρώμα. Έτσι έχουμε έναν μηχανισμό παραγωγής φωτιάς και λειτουργεί. ΕΛΛΕΙΞΕ ΤΟ ΘΕΜΑ. Ή είναι έτσι πραγματικά; Ναι και όχι είναι η απάντηση.

Ναι, αυτό είναι ένας ιδιαίτερα πιθανός μηχανισμός και μπορεί να εξηγήσει μερικές πυρκαγιές (όπως αυτήν που είδα στην Σάμο στις αρχές της δεκαετίας του '80) αλλά κάτι λείπει. Η ικανότητα υποστήριξης της φωτιάς και η μεταφορά της στο περιβάλλον δάσος είναι το κλειδί. Η φωτιά πρέπει να διατηρηθεί ή θα σβήσει όταν εξαντλειθεί το καύσιμο υλικό στην περιοχή που υπάρχει φλόγα. Πρέπει επίσης να μεταφερθεί η φλόγα στο δάσος στην άκρη της χωματερής και να αρχίσει να καίει κάποιο πραγματικό ξηρό ξύλο. Εάν μπορεί να κάνει και τα δύο αυτά πράγματα τότε η πυρκαγιά είναι εκτός ελέγχου και το δάσος θα αρχίσει να καίγεται γρήγορα με τις γνωστές καταστρεπτικές συνέπειες. Για τον πρώτο παράγοντα, ικανότητα διατήρησης, η φωτιά πρέπει να έχει αρκετά υλικά που να καίνε τοπικά για αρκετή ώρα. Πολύ μεθάνιο και εξατμιζόμενους διαλύτες, χαρτιά, ίσως μερικά πεταμένα ξύλα από οικοδομές, η ξηρούς κλαδίσκους που έχουν προσγειωθεί εκεί από τους περιβάλλοντες θάμνους. Σκέφτομαι ότι αυτό ακριβώς συνέβη στη πυρκαγιά της Σάμου. Ο αέρας είναι το κλειδί σε αυτό. Ένας θυελλώδης αέρας που φυσάει μέσα από τα σκουπίδια μπορεί να μεταφέρει αναφλεγέντα χαρτιά, κλαδίσκους, πλαστικά και κομμάτια ξυλάνθρακα στο δάσος. Εντούτοις είναι εξίσου πιθανό να την σβήσει την φωτιά. Έτσι η διαδικασία λειτουργεί με κάποια πιθανότητα. Εάν οι συνθήκες είναι όλες σωστές το δάσος θα καεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις τίποτα δεν θα συμβεί όμως. Οι ντόπιοι στο καφενείο της Σάμου που μίλησα μαζί τους, είχαν δει την χωματερή τους πολλές φορές να καπνίζει όμως χωρίς να πάρει φωτιά έτσι δεν ήταν φοβισμένοι. Ήταν καθαρή κακοτυχία που πήρε εκείνη την ημέρα. Φυσικά δεν θα μάθουμε ποτέ ακριβώς γιατί και πώς εκείνη την μοιραία ημέρα η φωτιά μεταφέρθηκε στην περιβάλλουσα βλάστηση αντί να σβήσει.

Έχουμε λοιπόν έναν μηχανισμό. Ξέρουμε ότι οι σκουπιδότοποι προκαλούν τις δασικές πυρκαγιές. Ξέρουμε ότι πολλοί παράγοντες πρέπει να είναι σωστοί για να συμβεί αυτό συν ένα στοιχείο πιθανότητας (ίσως κάποιος που ξέρει καλά την θεωρία χάους μπορεί να αναλύσει αυτό καλύτερα από εμένα). Επίσης ξέρουμε ότι οι καπνίζοντες σκουπιδότοποι είναι μια προειδοποίηση ότι κάτι κακό μπορεί να συμβεί αλλά είναι ένα σπάνιο γεγονός. Όλα είναι καλά τώρα μπορούμε να κάνουμε κάτι να τις αντιμετωπίσουμε. Αν ελέγξουμε τις φωτιές στην πηγή τους κανένα δάσος δεν θα καεί πια. Δυστυχώς αυτό είναι μόνο το μισό πρόβλημα.

Αρμαγεδδών

Έτσι περίπου ήταν η κατάσταση μέχρι τον περασμένο χρόνο. 10-20 πυρκαγιές το χρόνο κατά μέσον όρο κατά τη διάρκεια της εποχής των μελτεμιών. Οι περισσότερες προκλήθηκαν από τις χωματερές και τους σκουπιδότοπους που πιάνουν φωτιά όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές αλλά δεν απορρίπτω εντελώς τον εμπρησμό και τα ατυχήματα. Όμως το 2007 κάτι διαφορετικό συνέβη. Στην Ελλάδα μόνο μέχρι τώρα υπήρξαν πάνω από 700 πυρκαγιές. Εμφανίστηκαν όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εποχής των μελτεμιών αλλά αρχίζοντας από την φοβερή πυρκαγιά της Πάρνηθας και συνεχίζοντας ασταμάτητα, πολλαπλασιαζόμενες, να επεκτείνονται καμιά φορά σε μέτωπα των 150 χλμ, να απειλούν και να καταστρέφουν τα πάντα στην πορεία τους και να σπείρουν τον όλεθρο στις επαρχίες όλης της χώρας. Τρομερή απώλεια ζωής και ιδιοκτησίας. Αφάνταστη ζημία στο περιβάλλον και πανελλαδική καταστροφή. Μια σκηνή από την κόλαση του Dante. Και βέβαια παρόμοια πράγματα συνέβησαν σε όλη τη νότια Ευρώπη. Γιατί; Εάν πιστέψουμε το πρότυπο που περιέγραψα ανωτέρω περίπου 10-20 ίσως 50 πυρκαγιές πρέπει να ήτανε το μέγιστον που θα έπρεπε να δούμε. Βέβαια οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλές (45 βαθμούς) αλλά αυτό έχει συμβεί και παλιά με μόνο μικρή διαφορά στον αριθμό πυρκαγιών. Μήπως παίζεται κάποιος άλλος παράγοντας εδώ; Μήπως έχουν δίκιο οι Έλληνες να υποψιάζονται φασιστικά στοιχεία, κουκουλοφόρους αναρχικούς, ξένους πράκτορες και μέλη του παρακράτους που είναι αποφασισμένοι να καταστρέψουν τον πολιτισμό στην Ελλάδα και την υπόλοιπη νότια Ευρώπη. Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, ή αυτά τα κτήνη. Ο πανικός στην χώρα έχει διαδοθεί και όλοι περιμένουν να τους δούνε σταυρωμένους. Συλλήψεις έγιναν. Οι περισσότεροι άνθρωποι που συνελήφθησαν απελευθερώθηκαν λόγω έλλειψης στοιχείων. Σε μερικούς απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις σκέφτομαι ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν σε λάθος μέρος σε λάθος χρόνο. Στο τέλος όλοι θα απελευθερωθούν εκτός εάν κάποιος κατασκευάσει αρκετά στοιχεία για να τους βάλει πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Διότι βέβαια δεν είχαν καμία σχέση με τις πυρκαγιές. Ένας άλλος πολύ απαίσιος και ύπουλος παράγοντας είναι στο παιχνίδι εδώ και αυτήν την ίδια την στιγμή τον έχετε στην τσέπη σας. Οι ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΛΙΘΙΟΥ

Λίγες πληροφορίες για τις μπαταρίες λιθίου και τις ιδιότητές τους

Προτείνω να διαβάσετε το ακόλουθο άρθρο για τις μπαταρίες λιθίου δεδομένου ότι είναι πολύ πληροφοριακό.
http://www.rcgroups.com/forums/showthread.php?t=209187
Οι μπαταρίες λιθίου έχουν επαναστατήσει την κινητή τηλεφωνία και την αγορά φορητών υπολογιστών. Περιέχουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από το στενό συγγενή τους τις μπαταρίες Νι-ΜΗ και πολύ περισσότερη από τις μπαταρίες Νι-Cd και είναι φτηνότερες πιο αξιόπιστες και έχουν λιγότερα προβλήματα μνήμης. Δυστυχώς όμως μπορούν επίσης να εκραγούν. Το λίθιο είναι ένα πολύ αντιδραστικό αλκαλικό μέταλλο με ηλεκτροχημικό δυναμικό 3.7 βολτ σε αντιπαράθεση με τις μπαταρίες ψευδάργυρου-άνθρακα που έχουν δυναμικό 1.5 βολτ. Το λίθιο παίρνει φωτιά εύκολα στον αέρα και καίγεται επίσης σε επαφή με το νερό απελευθερώνοντας υδρογόνο που επίσης καίγεται. Εάν κάνετε κακή χρήση μιας μπαταρίας λιθίου, είτε υπερφορτώνοντας την είτε θερμαίνοντας την πάνω από 70-100 βαθμούς, μπορεί να εκραγεί με μια μπάλα φωτιάς που μοιάζει με μια μικρή έκρηξη βόμβας ναπάλμ. Δείτε πιο κάτω μια φωτογραφία από μια έκρηξη μπαταρίας λιθίου













(με πολύ ευγνωμοσύνη στο http://www.rcgroups.com/forums/showthread.php?t=209187.)

Πιστεύω ότι το λίθιο έχει περισσότερη εκρηκτική δύναμη από ένα ισοδύναμο βάρος δυναμίτη. Όμως το λίθιο δεν παράγει εκρηκτικό μέτωπο (όπως ο δυναμίτης) αλλά παράγει μόνο θερμότητα και μια μπάλα φωτιάς κατά την ανατίναξη ή το κάψιμο. Δεν θα θέλατε όμως να είστε οπουδήποτε πλησίον εάν συμβεί κάτι τέτοιο. Η πλήρης δύναμη μιας μπαταρίας λιθίου από φορητό υπολογιστή εάν εκραγεί μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να κάψει, να ακρωτηριάσει ή ακόμα και να σκοτώσει κάποιον που βρίσκεται κοντά της. Ατυχήματα έχουν συμβεί και είναι καλά τεκμηριωμένα στο Διαδίκτυο. Για να αποτρέψουν τα ατυχήματα εξαιρετικά σύνθετα ηλεκτρονικά κυκλώματα συμπεριλαμβάνονται στα κινητά τηλέφωνα, τους φορητούς υπολογιστές και άλλες συσκευές που φέρουν μπαταρίες λιθίου για να αποτρέψουν την υπερφόρτωση. Που και που αυτά τα κυκλώματα χαλάνε και άνθρωποι έχουν τραυματιστεί. Μην σας πιάνει πανικός δεν θα συμβεί αυτό σε σας, είναι σπάνιο.

Τώρα ήθελα να παρακαλέσω όλους σας να πάρετε το κινητό σας τηλέφωνό να αφαιρέσετε το πίσω κάλλυμα και να εξετάσετε την μπαταρία. Η δικιά μου γράφει, στα Αγγλικά, "επαναφορτιζόμενη μπαταρία λιθίου. Χρησιμοποιείτε μόνον τον ειδικό φορτιστή της Nokia © . ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΘΕΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΚΡΑΓΕΙ ΕΑΝ ΥΠΟΣΤΕΙ ΖΗΜΙΑ Η ΕΑΝ ΠΕΤΑΧΤΕΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΦΩΤΙΑ. ΜΗΝ ΤΗΝ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΝΕΤΕ " Υπάρχει επίσης ένα μικρό σκιτσάκι με ένα σκουπιδοτενεκέ με να Χ από πάνω (δηλαδή μην την πετάτε στα σκουπίδια). Η καημένη η Nokia το έχει πει όλα. Πόσοι από σας το είχαν διαβάσει αυτό πριν; Επιπλέον η μπαταρία λιθίου του φορητού μου υπολογιστή λέει: ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΚΡΑΓΕΙ ΕΑΝ ΘΕΡΜΑΝΘΕΙ ΠΑΝΩ ΑΠΌ ΤΟΥΣ 100 ΒΑΘΜΟΥΣ. Τώρα μερικές ερωτήσεις. Πόσο συχνά αλλάζετε το κινητό σας τηλέφωνο; Τι κάνετε με τον παλαιό; Ο ηλικίας 16 ετών γιος/κόρη σας που συνήθως παίρνει ένα νέο κινητό τηλέφωνο κάθε 6 μήνας ανακυκλώνει το παλιό κατάλληλα ή μήπως το ρίχνει στα σκουπίδια; Διότι εάν δεν το πετάτε σε ένα σημείο ανακύκλωσης και ζείτε στη νότια Ευρώπη ο κανακάρης σας η εσείς ο ίδιος μπορεί ΝΑ ΕΙΣΑΣΤΕ Ο ΕΜΠΡΗΣΤΗΣ ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΤΩΡΑ ΕΚΑΨΕ ΕΝΑ ΔΑΣΟΣ.

Σοκάρισμα και δέος

Μα πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό; Απλά! Η μπαταρία λιθίου είναι ο κρίκος που έλλειπε στην αλυσίδα της πυρκαγιάς. Ενώ πριν υπήρχε μόνο μια μικρή πιθανότητα η φωτιά να διαδοθεί από την χωματερή και να κάψει το δάσος, τώρα είναι σίγουρο. Η πεταμένη μπαταρία κινητού τηλεφώνου ή φορητού υπολογιστή μπορεί να είναι οπουδήποτε στα κορυφαία ή μέσα στρώματα της πρότυπης χωματερής (που περιέγραψα ανωτέρω). Εάν βρίσκεται στο μέσο στρώμα θερμαίνεται σε 60-70 βαθμούς και το πλαστικό περικάλυμμα λειώνει. Το λίθιο που εκτίθεται στον αέρα ή την υγρασία πιάνει αμέσως φωτιά. Εναλλακτικά, αν βρίσκεται στο κορυφαίο στρώμα δίπλα στην πηγή ανάφλεξης το πλαστικό καίει αργά μέχρι να εκτεθεί το λίθιο στην ατμόσφαιρα και αμέσως ακολουθεί μια έκρηξη ή μια μπάλα φωτιάς. Δεν είναι συνηθισμένη φωτιά αυτή. Είναι χημική φωτιά και καίγεται σε πάνω από 1000 βαθμούς και θα θερμάνει γρήγορα και θα διαδώσει την φλόγα στο υπόλοιπο του εύφλεκτου υλικού στην χωματερή και έπειτα στο δάσος. Ο αέρας θα μεταφέρει τις φλόγες στο δάσος χωρίς καμιά πιθανότητα να τις σβήσει. ΑΥΤΟ ΗΤΑΝΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕ

A! υπάρχει και κάτι άλλο ακόμα. Πολλαπλά σημεία ανάφλεξης πυρκαγιάς. Αυτό έχει παρατηρηθεί και έχει χρησιμοποιηθεί ως απόδειξη ότι γίνεται εμπρησμός. Αλλά είναι απλή μεταφορά της φλόγας μέσω των αερίων, δηλαδή του μεθανίου, που εκλύεται όχι μόνο από την την χωματερή αλλά και το ίδιο το δάσος μέσω της σήψης στο κατώτατο σημείο των οργανικών σωρών παλαιών φύλλων που αφομοιώνονται αναερόβια από τα βακτηρίδια. Η φλόγα μπορεί να φθάσει σε τεράστιες αποστάσεις λόγω του φαινομένου της καύσης μιγμάτων μεθανίου και αέρα υπό μορφή εκρηκτικού μετώπου. Η βιομηχανία εξορύξεως πετρελαίου το ξέρει αυτό. Πυρκαγιές αερίου σε πηγάδια υπό εξόρυξη (blow out) μπορούν να πηδήξουν 3-4 μίλια σε λίγα λεπτά μέσω του αέρα στα παρακείμενα πηγάδια. Όλα αυτά είναι στην βιβλιογραφία και μπορείτε να τα διαβάσετε.

Επομένως έχουμε βρει το συνδυασμό παραγόντων που προκαλούν τις δασικές πυρκαγιές. Ανεξέλεγκτες χωματερές που τοποθετούνται δίπλα στα δάση και εκρήξεις υπό μορφήν μπάλας από φωτιά μπαταριών λιθίου, ως μέσο στήριξης της αρχικής φωτιάς. Ένας πραγματικά φοβερός και θανατηφόρος συνδυασμός.

Αποδεικτικά στοιχεία

Εάν είστε ένας πραγματογνώμων που διεξάγετε έρευνα ανίχνευσης της αιτίας μιας δασικής πυρκαγιάς και διαβάζετε αυτό το άρθρο, σας προτείνω να ψάξετε για στοιχεία υπό την μορφήν ιχνών υδροξειδίου του λιθίου κοντά στο σημείο έναρξης της πυρκαγιάς, υπό τον όρο ότι το έχετε εντοπίσει και είναι κοντά σε μια χωματερή. Πρέπει να κάνετε την δειγματοληψία σας το συντομότερο δυνατόν μετά από την πυρκαγιά επειδή το υδροξείδιο του λιθίου θα διασκορπιστεί γρήγορα διότι είναι άκρως υδατοδιαλυτό και υγροσκοπικό και θα πάψει να είναι ανιχνεύσιμο. Έτσι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα το βρείτε πάντα εκτός αν η αναλυτική μέθοδός που χρησιμοποιείτε μπορεί να ανιχνεύσει συγκεντρώσεις χαμηλότερες από ένα μέρος ανά δισεκατομμύριο.

Πώς θα σταματήσει αυτό το πρόβλημα

Οι ελληνικές αρχές και η ΕΕ πρέπει να περάσουν νομοθεσία έκτακτης ανάγκης που να καθιστά την ανακύκλωση των παλαιών μπαταριών λιθίου από οποιαδήποτε πηγή υποχρεωτική. Οι πολίτες πρέπει να βάζουν τα παλαιά κινητά τους, τις παλιές μπαταρίες από φορητούς υπολογιστές και ότι άλλα ηλεκτρονικά μηχανήματα (όπως τα i-pod) περιέχουν μπαταρίες λιθίου σε ειδικά δοχεία ανακύκλωσης κάτω από την απειλή φυλάκισης. Συγχρόνως μια εκστρατεία μέσω του τύπου και τηλεόρασης πρέπει να εξηγήσει στους κινδύνους για να κερδίσει την κατανόηση του κοινού. Τα καταστήματα κινητής τηλεφωνίας πρέπει επίσης να καθιερώσουν μια πολιτική συλλογής παλαιών κινητών. Μερικά από αυτά τα μέτρα συμβαίνουν ήδη σε μερικές χώρες πχ. η Αγγλία. Η ανακύκλωση του λιθίου μπορεί να είναι επίσης κερδοφόρα, Είναι ένα πολύτιμο στοιχείο και είναι κρίμα να το πετάμε στα σκουπίδια. Μπορώ να μακρηγορήσω επάνω σε αυτό το θέμα αλλά δεν χρειάζεται διότι είναι αρκετά προφανές.

Εντούτοις, αυτό δεν θα μετριάσει τον κίνδυνο των πυρκαγιών δεδομένου ότι εκατομμύρια παλαιών κινητών τηλεφώνων είναι ήδη πεταμένα στις χωματερές περιμένοντας να εκραγούν. Έτσι χρειάζεται να καθιερωθεί μια εκστρατεία σε εθνικό επίπεδο που να περιλαμβάνει τους τοπικούς παράγοντες και ανθρώπους για να καθαρίσει γρήγορα όλες τις χωματερές, όσο μικρές και αν είναι, οι οποίες βρίσκονται δίπλα σε δάση ή αγρούς. Εκείνες που βρίσκονται σε κοιλάδες και φαράγγια πρέπει να καθαριστούν πρώτα. Τα σκουπίδια πρέπει να μεταφερθούν σε χερσαίο έδαφος σε μεγάλη απόσταση από δέντρα και θάμνους τουλάχιστον 150 μέτρα μακριά. Στο μεσοδιάστημα όλες οι χωματερές πρέπει να ελέγχονται για ίχνη καπνίσματος ή ανάφλεξης ειδικά κατά τη διάρκεια των καυτών θυελλωδών ημερών του καλοκαιριού. Ανιχνευτές καπνού και κάμερες κλειστού κυκλώματος (CCTV) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μειώσουν τις δαπάνες και αυτόματοι ψεκαστήρες πρέπει να εγκατασταθούν που θα μπορούσαν να σταματήσουν μια πυρκαγιά σε μια χωματερή προτού να διαδοθεί στο δάσος. Τελικά όλη η πρακτική απόρριψης σκουπιδιών πρέπει να οργανωθεί κάτω από τους κατάλληλους διεθνείς κανόνες αλλά αυτό θα διαρκέσει χρόνια μέχρι να γίνει. Στο μεταξύ όλα τα δάση μπορεί να καούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στο σύνολο της νότιας Ευρώπης. ΕΤΣΙ ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΤΩΡΑ ΠΡΟΤΟΥ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ ΑΡΓΑ

Και τελικά

Παρακαλώ όλους τους λαούς στον κόσμο για να προσέξουν και να ανακυκλώνουν τα κινητά τους τους φορητούς υπολογιστές τους κλπ... σωστά και να ακολουθούν τις αρμόζουσες οδηγίες στην διαχείριση των απορριμάτων τοποθετώντας τις χωματερές τους μακρυά από δασικό έδαφος. Μην ακολουθήσετε το ελληνικό παράδειγμα. Ιδιαίτερα αναφέρομαι σε εκείνους που ζουν στις περιοχές τροπικών δασών όπως στη Βραζιλία, κεντρική Αφρική, Ινδία, Κεντρική Αμερική, Ινδονησία. Φίλοι εάν τα δάση σας καούνε είμαστε όλοι καταδικασμένοι.

Άδειες

Άδεια δίδεται στην χρήση αποσπασμάτων ή του σύνολο αυτού του κειμένου υπό τον όρο ότι η γλώσσα και το νόημα δεν θα υποστούν αλλαγές από καμιά άποψη ούτε θα αναφερθούν εκτός θέματος. Επίσης, πάντα να δίδετε μέριμνα σε αυτή την αρχική ιστοσελίδα. Μπορείτε ελεύθερα να αναφέρετε την διεύθυνση αυτής της ιστοσελίδας στον δικό σας διαδικτυακό χώρο η ακόμα και να αντιγράψετε όλο το κείμενο σε αυτόν αρκεί πάντα να αναφέρετε που ευρίσκεται το αρχικό κείμενο (δηλαδή η παρούσα διεύθυνση)

Ο συντάκτης αυτού του κειμένου δεν αναγνωρίζει ούτε φέρει ουδεμία ευθύνη για οποιοδήποτε ζημία μικρή ή σημαντική ως αποτέλεσμα της ανάγνωσης ή πραγματοποίησης οποιασδήποτε ιδέας που έχει προταθεί εδώ. Οι απόψεις που εκφράζονται εδώ πρέπει επίσης να λαμβάνονται εντελώς με το δικό σας ρίσκο και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι είναι αληθινές έτσι ο συντάκτης δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε ευθύνη εάν αποδειχθούν ότι δεν είναι αληθινές.

Σας ευχαριστώ που το διαβάσατε. Συζητήστε το με τους φίλους σας. Εάν είστε Έλληνας ή νότιο- Ευρωπαίος συζητήστε το με κάποια αρχή όπως το βουλευτή σας ή τον κοινοτικό σύμβουλο της περιοχής σας.

Αφιερώσεις

Αφιερώνεται στον αξέχαστο καθηγητή Φυσικοχημείας του ΕΜΠ, Θεόδωρο Σκουλικίδη